Khi tuổi thọ của con người ngày một được nâng cao, khoảng thời gian sau nghỉ hưu (tạm cho là khoảng 60 tuổi) ngày một được kéo dài. Đây là tin mừng cho nhân loại nhưng cũng kèm thêm mối lo. Bởi vì sau 60 tuổi, sức lao động gần như không còn, mà cuộc sống vẫn tiếp diễn cần chi tiêu. Chưa kể lúc đó, chúng ta có con đàn cháu đống, chúng ta cũng muốn có của cải ít nhiều để cho cháu, cho con hoặc thỉnh thoảng ủng hộ “tụi nhỏ” những khi chúng cần.
Không ít lần chúng ta xót xa khi thấy những người già tóc bạc phơ, chân tay đã già yếu, mệt mỏi lắm rồi nhưng vẫn phải lom khom lao động. Chúng ta thương cảm, thắc mắc sao họ nhiều tuổi thế rồi mà còn vất vả quá! Rồi chúng ta tự nghĩ, còn mình thì sao? Sẽ tới một ngày mình cũng sẽ hết sức lao động, già yếu, mình sẽ thế nào? Có bao giờ chúng ta nghiêm túc tự hỏi, chúng ta đã chuẩn bị tài chính thế nào cho tuổi hưu trí?
Tiền cho tuổi già là một điều quan trọng mật thiết. Có tiền đủ đầy khi về già, theo văn hoá Á Đông nghĩa là có hậu vận tốt, thịnh vượng. Tiền sẽ cho chúng ta một tuổi già tuy đã không còn khả năng lao động nhưng an nhàn, được đảm bảo về y tế, sức khoẻ, có đủ cơm ăn, áo mặc, mái nhà che nắng mưa, được yên bình, và đong đầy các niềm vui trong danh sách “Những điều tôi muốn làm” trước khi sang thế giới bên kia.
Vậy có cách nào để tính xem chúng ta cần bao nhiêu tiền cho tuổi già? Có rất nhiều cách tính khác nhau dựa trên những quan điểm khác nhau. Xin giới thiệu hai cách tính đã được giản lược dưới đây để các bạn cùng tham khảo. Mục đích để chúng ta có ý niệm về một số tiền mà tuổi già chúng ta nhiều khả năng cần dùng tới. Thực tế có thể xê dịch nhiều hoặc rất nhiều so với con số tạm tính toán. Nhưng khi đọc những dòng dưới, chúng ta sẽ nghiêm túc hơn và nhiều người trong chúng ta sẽ bắt đầu khởi động cho tuổi già.
Cách 1: dựa trên tuổi thọ dự tính và không tính tới sự trượt giá của đồng tiền hay khả năng sinh lời từ khoản tiền tích luỹ
Giả thiết 1
Chúng ta sống thọ T tuổi (ví dụ 80 tuổi, 90 tuổi, 100 tuổi, …);
Mỗi tháng trung bình chúng ta tiêu Y đồng;
Chúng ta không có lương hưu hàng tháng;
Coi như tiền không trượt giá, khoản tiền chúng ta tích luỹ cho nghỉ hưu không sinh lời.
Chúng ta cần tính số tiền quỹ hưu trí M đồng cần có cho tuổi già sau 60 tuổi.
Ý tưởng
Mỗi năm rút ra một khoản tiền từ quỹ hưu trí (tổng tiền quỹ hưu trí là M đồng), rút tới cuối đời (khi đạt T tuổi) thì quỹ hưu trí sẽ hết và người cũng sang thế giới bên kia.
Nhiệm vụ
Tính toán ra số M.
Cách tính
Sau tuổi 60, chúng ta còn sống thêm được: T-60 (năm);
Vì mỗi tháng chúng ta tiêu trung bình hết Y đồng nên trung bình một năm chúng ta sẽ cần số tiền là: 12 x Y (đồng);
Số tiền tối thiểu chúng ta cần cho khoảng thời gian sau 60 tuổi là: (T-60) x 12 x Y (đồng).
Số tiền tối thiểu trên chưa bao gồm tiền chữa trị bệnh tật, ốm đau đột xuất hoặc tiền cần lo hậu sự (chính vì thế chúng ta nên mua bảo hiểm nhân thọ từ sớm).
Ví dụ 1
Chúng ta dự tính chúng ta sẽ sống tới 90 tuổi, mỗi tháng trung bình chúng ta tiêu 20 triệu, không có lương hưu —> Số tiền chúng ta cần cho khoảng thời gian sau tuổi 60 là:
(90-60) x 12 x 20.000.000 = 7.200.000.000 (đồng)
Giả thiết 2
Chúng ta sống thọ T tuổi (ví dụ 80 tuổi, 90 tuổi, 100 tuổi, …);
Mỗi tháng trung bình chúng ta tiêu Y đồng;
Chúng ta có lương hưu H đồng hàng tháng;
Coi như tiền không trượt giá, khoản tiền chúng ta tích luỹ cho nghỉ hưu không sinh lời.
Chúng ta cần tính số tiền quỹ hưu trí M đồng cần có cho tuổi già sau 60 tuổi.
Ý tưởng
Mỗi năm rút ra một khoản tiền từ quỹ hưu trí (tổng tiền quỹ hưu trí là M đồng), rút tới cuối đời (khi đạt T tuổi) thì quỹ hưu trí sẽ hết và người cũng sang thế giới bên kia. Hàng tháng cũng sẽ lãnh được một khoản H đồng từ lương hưu.
Nhiệm vụ
Tính toán ra số M.
Cách tính
Sau tuổi 60, chúng ta còn sống thêm được: T-60 (năm);
Vì mỗi tháng chúng ta tiêu trung bình hết Y đồng, nhưng có lương hưu là H đồng nên trung bình một tháng chúng ta sẽ cần số tiền là: Y – H (đồng);
Một năm chúng ta sẽ cần số tiền là: 12 x (Y – H) (đồng)
Số tiền tối thiểu chúng ta cần cho khoảng thời gian sau 60 tuổi là: (T-60) x 12 x (Y – H) (đồng)
Số tiền tối thiểu trên chưa bao gồm tiền chữa trị bệnh tật, ốm đau đột xuất hoặc tiền cần lo hậu sự (chính vì thế chúng ta nên mua bảo hiểm nhân thọ từ sớm).
Ví dụ 2
Chúng ta dự tính chúng ta sẽ sống tới 90 tuổi, mỗi tháng trung bình chúng ta tiêu 20 triệu, lương hưu 6 triệu/ tháng —> Số tiền chúng ta cần cho khoảng thời gian sau tuổi 60 là:
(90-60) x 12 x (20.000.000 – 6.000.000) = 5.040.000.000 (đồng)
Cách 2: dựa trên ý tưởng quỹ tự do tài chính
Giả thiết
Chúng ta có một quỹ tự do tài chính/ quỹ hưu trí tích góp được là M đồng;
Hàng năm chúng ta đều chỉ rút ra một số tiền từ quỹ này theo một con số phần trăm nhất định nào đó, gọi là a%.
[Vì sao lại viết “quỹ tự do tài chính/ quỹ hưu trí”? Nếu chúng ta đạt được quỹ này sớm TRƯỚC tuổi nghỉ hưu thông thường (60 tuổi), thì quỹ này chính là quỹ tự do tài chính; nếu chúng ta đạt được quỹ này sau đó, thì quỹ này sẽ là quỹ hưu trí.]
Ý tưởng
Nghỉ hưu có nghĩa là hầu như không lao động nữa. Về mặt lý thuyết, nếu lãi hàng năm từ quỹ hưu trí bằng chính số tiền chúng ta cần rút ra để tiêu cho một năm, nghĩa là, từ lúc nghỉ hưu tới khi nhắm mắt xuôi tay, chúng ta không cần phải lo lắng vì tiền nữa. Quỹ hưu trí giống như nồi cơm Thạch Sanh, mặc dù cứ phải rút ra một khoản để tiêu cho một năm, lãi của cả quỹ hưu trí sẽ bù vào chính khoản phải rút ra đó. Và nếu tính theo cách này thì chúng ta sẽ không phải lo lắng dự tính tuổi thọ 90 tuổi, 100 tuổi hay 120 tuổi vì theo lý thuyết nếu chúng ta thọ tới 200 tuổi thì quỹ hưu trí vẫn đầy lại (với điều kiện một năm không được rút quá số tiền cho phép).
Nhiệm vụ
Xác định a% và tính toán ra được con số M đồng.
Cách tính: theo các bước sau
- Bước 1: xác định số a% được rút ra hàng năm từ quỹ hưu trí của chúng ta.
Để đơn giản hoá, tôi sẽ dùng hình tượng chúng ta và cơn gió ngược chiều.
– Giả sử chúng ta đi xuôi chiều với vận tốc là 8 phần/ giờ;
– Giả sử gió thổi ngược chiều với vận tốc là 2 phần/ giờ;
——-> Thực tế chúng ta sẽ di chuyển chỉ là: tốc độ đi xuôi chiều trừ tốc độ gió ngược chiều
= 8 phần/ giờ – 2 phần/ giờ
= 6 phần/ giờ.
Bây giờ hãy tưởng tượng lãi suất ngân hàng theo năm chính là tốc độ chúng ta đi xuôi chiều; lạm phát kỳ vọng trong năm tới (hiểu đơn giản là đồng tiền mất giá vào năm tới) chính là tốc độ gió ngược chiều;
——-> Thực tế tiền chúng ta gửi ngân hàng chỉ sinh sôi được thêm là: lãi suất ngân hàng trong năm – lạm phát kỳ vọng trong năm tới
= 6.6% * (lãi suất ngân hàng/ năm lấy tạm) – 3.53% ** (tỉ lệ lạm phát trong năm tới lấy tạm)
= 3.07 % (~ gần 3% mà thôi!)
Số a% gần bằng 3% theo tính toán trên.
Nếu chúng ta tìm được ngân hàng với lãi suất gửi tiết kiệm là 7.6%/ năm thì a% sẽ bằng (7.6% – 3.53%) = 4.07% ~ 4%.
Chú thích:
(*): 6.6% là tỉ lệ lãi suất gửi tiết kiệm cho 12 tháng tại Vietcombank 2018 Việt Nam ;
(**): 3.53% là tỉ lệ lạm phát của Việt Nam trong 2017; giả sử kỳ vọng lạm phát không đổi cho 2018 và 2019.
Như vậy, với tình hình kinh tế hiện nay tại Việt Nam, chỉ gửi ngân hàng mà không có kênh đầu tư nào cho lãi suất cao hơn 6.6%/ năm, một cách sơ lược, từ khi nghỉ hưu, chúng ta chỉ nên rút từ quỹ nghỉ hưu tỉ lệ 3%/ năm. Nếu kênh đầu tư, tiết kiệm nào an toàn, tốt hơn lãi suất 6.6%/ năm thì tiền chúng ta có lãi thực tế sẽ cao hơn —> dẫn tới chúng ta có thể yên tâm rút hơn 3%/ năm.
Trong các blog tài chính cá nhân của nước ngoài, họ thường lấy a% bằng 4% (“four percent rule” – con số thông dụng) là số % được rút ra hàng năm để tính ngược tìm ra số tiền cần tích luỹ cho quỹ hưu trí. Số 4% này là con số an toàn được kiến tạo dựa trên dữ liệu lịch sử trong khoảng thời gian 50 năm từ 1926 tới 1976. Các bạn có thể google “Origins of the 4 Percent Rule” để tìm hiểu thêm.
- Bước 2: tính số tiền quỹ hưu trí M đồng
Tiền rút mỗi năm = tiền chi trung bình hàng tháng x 12 tháng; (1)
Ngoài ra, chúng ta cũng có
Tiền rút mỗi năm = 3% * x M (đồng); (2)
* 3% là số đã được giải thích như dòng in đậm bên trên
Từ (1) và (2) ta có:
Tiền chi trung bình hàng tháng x 12 = 3% x M
=> M = (Tiền chi trung bình hàng tháng x 12 x 100) / 3
=> M = Tiền chi trung bình hàng tháng x 400 (đồng)
Ví dụ 3
Chúng ta dự tính chúng ta sẽ sống tới 100 tuổi, mỗi tháng trung bình chúng ta tiêu 20 triệu, lương hưu không có —> Số tiền chúng ta cần cho quỹ tự do tài chính/ quỹ hưu trí là:
M = 20.000.000 x 400 = 8.000.000.000 (đồng).
Ví dụ 4
Mỗi tháng trung bình chúng ta tiêu 20 triệu, giả sử lương hưu 6 triệu/ tháng lĩnh từ năm 60 tuổi cho tới khi qua đời —> Số tiền chúng ta cần cho quỹ hưu trí mà không cần lo lắng chúng ta sẽ sống thọ tới…150 tuổi là:
M = (20.000.000 – 6.000.000) x 400 = 5.600.000.000 (đồng).
Lưu ý
- Với các điều kiện khác giống nhau, nếu tiền chi trung bình hàng tháng càng ít thì số tiền cần chuẩn bị cho quỹ tự do tài chính/ hưu trí càng ít.
- Xây dựng quỹ hưu trí càng sớm càng tốt. Chúng ta sẽ có nhiều thời gian hơn để tích luỹ.
- Kênh đầu tư nào có lãi suất ổn định cao hơn lãi suất ngân hàng càng nhiều, các điều kiện khác giống nhau, chúng ta sẽ cần ít tiền cho quỹ tự do tài chính/ hưu trí của mình bởi vì quỹ này có thể tự nó sản sinh ra lãi. Tìm ra kênh này là nhiệm vụ của chúng ta!
- Hạn chế chi tiêu đột biến ngoài vùng an toàn vì nó ảnh hưởng trực tiếp tới tính đảm bảo và vô thời hạn của số tiền quỹ hưu trí.
- Mua bảo hiểm y tế và bảo hiểm nhân thọ đầy đủ sẽ hạn chế được rủi ro, nguy cơ phát sinh các chi tiêu đột biến vì lí do sức khoẻ.
Trách nhiệm của chúng ta cho tuổi già là tích luỹ được khoản tiền của quỹ hưu trí.
People reacted to this story.
Show comments Hide commentsBài hay và bổ ích. Cám ơn tác giả.